ارزیابی و مقایسه زیستی کیفیت پروتئین سویا

چکیده مقدمه: ارزیابی کیفیت پروتئین مواد غذائی به دلایل بیولوژیک و اقتصادی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به همین علت روش های بیولوژیک، میکروبیولوژیک، شیمیائی و تلفیقی برای تعیین کیفیت پروتئین ها معرفی و بکار گرفته شده است. در بین روشهای موجود، نسبت خالص پروتئین (npr) ، نسبت خـالص نسبی پروتئین (rnpr) ، قابلیت حقیقی هضم پروتئین (tpd) و نسبت کارآیی پروتئین (per) بعنوان روشهای مناسب برای تعیین کیفیت پروتئینها پیشنهاد شده است. با توجه به مصرف بالای فرآورده های حبوبات از جمله سویا بویژه در خانوارهای کم درآمد این مطالعه با هدف ارزیابی و مقایسه کیفیت پروتئین سویا بـا روش های فوق روی یک نمونه محصول سویا در سال 1382 انجام گرفت. مواد و روش ها: تحقیق با طراحی تجربی روی تعداد 48 موش صحرائی نر در محدوده سنی 23-21 روز، از نژاد wistar تحت 6 رژیم غذایی در گروه های 8 تائی شامل: مورد (سویا)، مبنا (کازئین+متیونین) و پایه (بدون پروتئین) برای مطالعه rnpr, per (شرایط مطالعه per مشابه rnpr می باشد با این تفاوت که طول مدت مطالعه per, 28روز و همچنین فاقد رژیم بدون پروتئین می باشد) و 3 رژیم مورد مبنا و پایه برای مطالعه tpd قرار داده شدند. طول دوره مطالعه برای npr، 14 روز بود. بمنظور محاسبه npr، مقدار پروتئین دریافتی و افزایش وزن حیوانات تعیین گردید. طول دوره مطالعه برای tpd, 9 روز بود. برای محاسبه tpd، مقدار ازت دریافتی و ازت دفعی حیوانات تعیین گردید. برای تعیین per مقدار پروتئین دریافتی و تغییر وزن حیوانات اندازه گیری شد. مقایسه npr، rnpr، tpd و per گروههای دریافت کننده رژیم کازئین+ متیونین و سویا با استفاده از آزمون t-test صورت گرفت. یافته های پژوهش: شـاخص npr بـرای پروتئین کـازئین+ متیـونین 4/0 3/4، سویـا 3/0 6/3 (01/0p<) و شـاخص rnpr بـرابـر 83 بـود. ارقام 2/24/93 و 5/22/83 بعنوان میانگین شاخص tpd به ترتیب برای پروتئین های کازئین متیونین و سویا بود. شـاخص per بـرای پروتئیـن کـازئین و متیونین 2/0 3، سویـا 3/0 2/2 (001/0p<) بود. نتیجه گیری نهایی: کیفیت پروتئین سویا در مقایسه با کازئین پایین است.